De provincie Castilla y León, ten noorden van Madrid, wordt beschouwd als het hart van Spanje. Tijdens de 15e eeuw waren de koningen van Castilla y León de drijvende kracht achter de eenwording met andere lokale regio’s, waardoor Spanje werd opgericht als een politieke entiteit.

Castilla y León ligt op een plateau (meseta), geaccentueerd door beboste heuvels, op 700-1000 m boven zeeniveau. Het is omgeven door hoge bergen in het noorden, het lagere land is bestemd voor de teelt van graan, olijven en druiven. Hier vindt men topwijnregio’s zoals Toro, Rueda en Ribera del Duero. Vooral Ribera del Duero wordt beschouwd als een van ’s werelds beste rode wijnregio’s. De Duero-rivier ontspringt in Castilla y León, stroom door Castilla heen door naar Portugal. In Spanje biedt de Duero een mooi en vooral wijds landschap. Stroomafwaarts, over de grens in Portugal, gaat het landschap over in het majestueuze wijngebied van de Douro Vallei.

Castilla is vernoemd naar het enorme aantal kastelen, meestal te vinden in de buurt van de rivier de Duero. Er zijn prachtige historische steden zoals Valladolid en Burgos – beide voormalige hoofdsteden – en Zamora en Segovia.  Er is een schat aan opmerkelijke kleine stadjes zoals Penafiel en Tordesillas. Het gaat om plaatsen rijk aan kunst en architectuur teruggaande tot de glorietijd van het oude Castilla.

De regionale Castiliaanse keuken is sterk afhankelijk van geroosterd vlees. De hoofdrollen zijn voor het speenvarken cochinillo, beroemd in Segovia, en het zuiglam lechazo in Ribera del Duero. Er zijn ook gedroogde hammen, pikante worstjes en een gevarieerd aanbod aan kaassoorten. Klassieke restaurants bieden rustieke schotels, met veel lams- en varkensvlees in stoofschotels of gegrild. Er is ook innovatie, moderne chefs geven klassieke recepten een moderne twist. Altijd begeleid door goede wijnen, we zijn hier in top wijnland.

Segovia is een van de meest aantrekkelijke steden van heel Spanje. Het is boordevol charmante middeleeuwse straatjes, we vinden het een bijzonder mooi en sfeervol geheel. De ligging omgeven door bergtoppen is adembenemend.

De elegante laatgotische kathedraal, bijna renaissance in het gebruik van de interne ruimte, is spannend, net als de ongewone Alcazar-burcht. Dit was een stad met een belangrijke joodse gemeenschap; veel historische gebouwen getuigen van dat erfgoed. Buiten de stadsmuren, op 10 minuten rijden, ligt het weelderige La Granja-paleis, gebouwd door de 1e Bourbon-koning van Franse afkomst, omgeven door prachtige tuinen en bergen – Versailles-style – maar zonder de massa.

Last but not least, de stad is beroemd om zijn rustieke Castiliaanse gerechten, geserveerd met uitstekende Ribera Del Duero-wijnen.

Het wijngebied Ribera del Duero is naast Rioja het bekendste wijngebied van Spanje. De hoge kwaliteit van de buitengewone rode wijnen die de regio produceert, wordt internationaal alom erkend.

In de regio wordt al sinds de Romeinse tijd wijn gemaakt, met een piek in de late middeleeuwen toen de kloosterorden de wijnbouw domineerden. Kloosters zorgden voor onderdak en eten en drinken aan pelgrims op weg naar Santiago de Compostela.

Net als in het verleden is Tempranillo vandaag de dag de overheersende druivensoort. Mooie wijnen van Tempranillo bieden krachtige aroma’s, denk aan donkere kersen en zwarte bessen. Meestal hebben ze een groot verouderingspotentieel. De meest voorkomende witte druivensoort is de Albillo Mayor.  De laatste jaren, dankzij deskundige en avontuurlijke wijnmakers, krijgen albillo monovarietal wijnen hun verdiende aandacht.

Er zijn maar weinig spijs en wijn combinaties  die een Ribera del Duero rode wijn met het lokale gerecht zuiglam overtreffen. De oorsprong van de traditie van het eten van lamsvlees gaat terug tot de 12e eeuw, toen de Joodse bevolking de Moorse bezetting in het zuiden ontvluchtte naar het christelijke  noorden van het hedendaagse Spanje. Met hen kwam het Paschalam dat volgens joodse tradities nog steeds wordt gegeten bij de lokale restaurants met een salade.

Verder stroomafwaarts door de uitgestrekte Meseta-vlakte van Castilla naar de Portugese grens, bereikt de Duero zijn ondiepste vorm. Hier vindt men tussen Zamora en Valladolid top wijnregios met een lange historie. Allereerst de kleine regio Cigales die een comeback maakt met zijn ‘‘rosado’’ (rosé), maar het zijn Toro en Rueda die terecht internationaal beroemd geworden.

Het schilderachtige Rueda, met een landschap van kastelen en middeleeuwse stadjes, is nu een van de belangrijkste witte wijnregio’s van Spanje. Wijnen gemaakt met de Verdejo druif zijn fris en aromatisch met kruidige citrustonen.

Het Toro-wijngebied langs de Duero-rivier is uitgegroeid tot een regio die rode wijn van klasse maakt. Hier worden krachtige maar nog steeds elegante rode wijnen geproduceerd met de lokale Tinta de Toro druif, een kloon van Tempranillo. De beste wijndruiven worden geteeld in wijngaarden met steenachtige grond. Ster-wijnmakers van Franse origine maakten hier furore, zoals de gebroeders Lurton en Michel Rolland. Bekende Spaanse merken zoals Vega Sicilia zijn ook actief in deze regio van gespierde wijnen.

De laatste Spaanse stad die u aandoet voordat de rivier de Duero Portugal binnenstroomt en Douro gaat heten, is Zamora. Zamora, ongerept en mooi, biedt een spectaculaire middeleeuwse kern die herinnert aan de gloriedagen van middeleeuws Castilië. Het is heerlijk om door de mooie straten en pleinen te wandelen. De kathedraal op een heuveltop is een juweeltje, met opmerkelijke Spaanse middeleeuwse kunst en verbluffende Vlaamse wandtapijten. De plaats daarbij is authentiek maar niet stuffy. Zodra de zon ondergaat, wordt de oude stad erg levendig wanneer de inwoners naar buiten komen voor avondwandelingen op de pleinen en straten.

Dichtbij de stad wordt de beroemde Zamorano-kaas geproduceerd. Dit is een harde rauwe schapenkaas, met een gele kleur en een kruimelige textuur. Deze zoete en tegelijk hartige kaas wordt vaak geserveerd als tapa bij lokale wijnen. Inbegrepen in onze tour is een bezoek aan een lokale topproducent.

Als men westwaarts richting Portugal rijdt, wordt het landschap steeds ruiger. De Duero wordt de Douro en stroomt door indrukwekkende rots kloven. Maar als u eenmaal Barca de Alva bereikt, de eerste Portugese stad na de Spaanse grens, wordt het landschap zachter, meer gedomesticeerd. De rivier lijkt te vertragen, dramatische kliffen gaan over in steile oevers met olijf- en wijngaarden. Dit is Douro Superior, een van de drie subregio’s van het legendarische wijngebied Douro Vallei. Het biedt een tapijt van zeldzame natuurlijke schoonheid, misschien wel een van de mooiste wijnlandschappen ter wereld – en onderdeel van het UNESCO-werelderfgoednetwerk.

Ook hier waren het de Romeinen de eersten die druiven plantten in de Douro-vallei. Pas in de 17e eeuw kwam de wijnproductie tot wasdom, na veelvuldige oorlogen tussen Engeland en Frankrijk. Als gevolg hiervan werden Engelse handelaren aangemoedigd om wijnen buiten Frankrijk aan te schaffen, waarbij Douro’s versterkte portwijn een winnaar was. Hoewel Douro inderdaad historisch bekend staat als de producent van portwijnen, worden hier al jaren uitstekende niet-versterkte wijnen gemaakt. De beste wijndomeinen maken zowel port- als stille wijnen, steeds vaker vinden de landgoedeigenaren hun reguliere wijnen belangrijker dan hun portwijnen.

De meest gewilde wijngaarden zijn de oudere. Traditie heeft de boeren geleerd dat alleen door verschillende druivensoorten in een soort veldmix te planten, de bijzondere complexiteit van de beste Douro-wijnen wordt bereikt. In hetzelfde perceel is dan een ruim assortimenst aan druivensoorten te vinden, zoals Touriga Nacional, Tinta Roriz (is Tempranillo in Spanje), Touriga Franca, Tinta Barroca, Tinto cão, Sousão, Bastardo, Mourisco tinto en Tinta Amarela (Trincadeira). Er is opwinding in de Douro-vallei: Diverse Franse wijnhuizen hebben hun intrek genomen, wijngaarden gekocht of joint ventures opgezet met lokale producenten. Wijntijdschriften zoals Decanter en Perswijn geven hoge cijfers aan Douro-tafelwijnen. Groene zaken als biologische wijn en duurzaamheid worden steeds belangrijker.

Onze wijnreis eindigt in de mooie stad Porto, aan de oevers van de Douro rivier. Hier in Porto eindigt ook de 900 km lange Douro (Duero in Spanje) in zee. Er is hier veel te zien; het historische centrum is grotendeels intact. Goed uitgevoerde renovaties hebben het centrum weer tot leven gewekt, zowel locals als toeristen profiteren van de vele mooie plekjes die Porto te bieden heeft. Spannende uitzichtpunten en gezellige esplanades zijn er in overvloed. De stad biedt ook grandioze barokke monumenten en opmerkelijke kunstgalerijen zoals het Serralves-museum.

Eeuwenlang was Porto het centrum van de portwijnhandel; historische wijn-lodges met prachtige proeflokalen zijn er in overvloed. Zoals in elke goede wijnbouwregio, kan men uitstekend eten in Douro en in Porto. Klassieke visgerechten zoals polvo a lagareiro (octopus met gebakken aardappelen), zeebaars met asperges, zonnevis met tomatenrijst of vleesgerechten zoals sappig gebraden kind en langzaam gegaarde porco bísaro (varkensvlees van varkens alleen gevoed op kastanjes) geserveerd met gegrilde bos champignons worden opnieuw geinterpreteerd met originaliteit en finesse.